Sport po odzyskaniu niepodległości

Start Aktualności Eventy Społeczność Usługi i Restauracje Kontakt

04.11.2022

Sport po odzyskaniu niepodległości

Polska niepodległa 1918-2022

Odzyskanie niepodległości przez Polskę było nie tylko szansą, ale i wyzwaniem. Odbudować, a wręcz tworzyć od nowa, trzeba było wszystkie dziedziny życia codziennego: gospodarkę, siły zbrojne, kulturę, naukę. Pojawił się także nowy aspekt: sport. Ta dziedzina szybko zaczęła dostarczać nam wzruszeń i powodów do dumy.

Gdy Polska po 123 latach wróciła na mapę świata, polski sport był w niezbyt dobrym miejscu oraz formie. W granicach odrodzonego państwa znalazło się zaledwie kilka klubów, m.in. w Łodzi, Poznaniu, Warszawie oraz we Lwowie. (Do barw oraz nazwy tego ostatniego, Lechii Lwów, nawiązuje założona w 1945 roku Lechia Gdańsk). Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku było przysłowiową „iskrą” wskrzeszającą polską działalność sportową. Związki sportowe szybko się reaktywowały, powstawały też nowe. Polski sport miał jak najszybciej wrócić na arenę międzynarodową. Rząd niepodległej planował nawet przyjąć zaproszenie na olimpiadę, która miała odbyć się w 1920 w Antwerpii, jednak z powodu zbliżającej się wrogiej armii bolszewickiej udział naszego kraju w tej imprezie został odwołany. Po raz pierwszy Polacy oficjalnie wystąpili na olimpiadzie 4 lata później, w Paryżu. To właśnie ze stolicy Francji przywieźli pierwsze medale olimpijskie. Srebrne krążki w Paryżu zdobyli kolarze torowi: Jan Łazarski, Franciszek Szymczyk, Tomasz Stankiewicz i Józef Lange. Z kolei Adam Królikiewicz wywalczył brąz w jeździectwie.

W dwudziestoleciu międzywojennym utworzona została polska reprezentacja piłki nożnej. Swój pierwszy mecz rozegrała z Węgrami w 1921 roku, niestety przegrany 1:0. Szkoleniowcem kadry biało-czerwonych był major Józef Szkolnikowski, jeden z założycieli Polskiego Związku Piłki Nożnej. Z archiwalnych relacji wynika, że Polakom niewiele zabrakło do remisu. Jeden z naszych najlepszych piłkarzy, Wacław Kuchar, nie wykorzystał sytuacji, w której mógł trafić do pustej bramki – zamiast tego z troską pochylił się nad sfaulowanym chwilę wcześniej węgierskim bramkarzem…

Łucznictwo, szermierka i jeździectwo. Te trzy sporty cieszyły się w Rzeczypospolitej dużą popularnością. Historycy często określali te dziedziny mianem „polskich”. Międzywojnie to również rozkwit sportów amatorskich, w szranki stawali kolejarze, pracownicy poczty czy wojskowi. Organizowano wydarzenia mające na celu aktywizowanie ludności i zachęcanie do wysiłku fizycznego. Olbrzymią popularnością cieszył się „Bieg wzdłuż granic” czy rowerowy wyścig dookoła naszego kraju. Wybitne wyniki sportowe nagradzane były Państwową Odznaką Sportową. Do wybuchu II wojny światowej zdobyło ją ok. 800 tysięcy osób, a uzyskać ją mogły kobiety od 16 roku życia oraz mężczyźni od lat 14.

fot. Państwowa Odznaka Sportowa

Muniu, najlepszy napastnik międzywojnia

Według wielu ekspertów najlepszym napastnikiem okresu międzywojennego był Leon Sperling. Do Cracovii trafił z Jutrzenki Kraków. W barwach „Pasów” zagrał 381 meczów i trzykrotnie zdobywał tytuł Mistrza Polski. W kadrze narodowej rozegrał 16 spotkań, debiutował zaś w pierwszym historycznym meczu reprezentacji Polski z Węgrami. Sperling był też jednym z nielicznych Polaków, którzy wystąpili na igrzyskach olimpijskich w 1924 roku w Paryżu.

O Sperlingu Józef Kałuża napisał „Znakomity lewoskrzydłowy, technik najwyższej klasy, wielki indywidualista. Zbliżony w stylu gry całkowicie do Mielecha – ustępował mu w szybkości, bił go natomiast zwrotnością ruchów i jakością strzału.”

Henryk Vogler dodał: „Maleńki lewoskrzydłowy Sperling, wołany Muniu, umiejący tak sprytnie wymanewrować dryblingiem przeciwników, że cała widownia rechotała ze śmiechu”.

Więcej

fot. Leon Sperling, Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna

Halina Konopacka, prekursorka mody na kobiecy sport

Nie bez powodu nazywa się ją „pierwszą damą polskiego sportu”. Konopacka zdobyła tytuł mistrzyni Polski aż dwadzieścia sześć razy – i to w różnych dyscyplinach. Była znakomitą lekkoatletką – ustanowiła rekordy nie tylko w rzucie dyskiem, ale także w skoku w dal i wzwyż, rzucie oszczepem i pchnięciu kulą. Poza tym grała w tenisa i piłkę ręczną, jeździła też na nartach…

31 lipca 1928 roku Halina Konopacka zdobyła dla Polski pierwszy złoty medal olimpijski. Rzuciła dyskiem na odległość 39,62 metra, ustanawiając nowy rekord świata. To był niezwykle wzruszający moment, w Amsterdamie odegrano bowiem Mazurka Dąbrowskiego. Gdy złota medalistka wracała z olimpiady była przyjmowana przez Polaków niezwykle entuzjastycznie. Na trasie jej przejazdu zbierały się tłumy, była obsypywana kwiatami, a depeszę z gratulacjami wysłał jej sam Prezydent RP Ignacy Mościcki.

Swoją sportową przygodę Konopacka zaczęła od narciarstwa i wyłącznie przypadek sprawił, że znalazła się w sekcji lekkoatletycznej. Aż 7 razy została rekordzistką świata w rzucie dyskiem, a także 56-krotną rekordzistką Polski, przyczyniając się do popularyzacji sportu wśród kobiet.

fot. Halina Konopacka, Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna

Mistrzostwa świata w łucznictwie

Dyscypliną, w której Polacy mogą przyznać sobie status pionierów, było łucznictwo. Zostało ono spopularyzowane przez Mieczysława Fularskiego i Apoloniusza Zarychtę. Fularski i Zarychta zaczęli organizować zawody, które spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem Polaków. Wkrótce utworzono Polski Związek Łuczniczy. Polska była gospodarzem pierwszych mistrzostw świata w łucznictwie – zorganizowano je we Lwowie w 1931 r.

Olimpijska dwudziestka

Polscy olimpijczycy w dwudziestoleciu międzywojennym zdobyli 20 medali. Na dorobek Polaków złożyły się trzy złote krążki (Halina Konopacka, Janusz Kusociński, Stanisława Walasiewicz), sześć srebrnych i jedenaście brązowych. Wszystkie medale zdobywaliśmy na igrzyskach letnich; pierwszy medal w zimowych zdobył dla Polski dopiero po wojnie Franciszek Gąsienica-Groń (Cortina d’Ampezzo, 1956). Za olimpijskiego weterana można uznać szermierza Adama Papéego, który wziął udział we wszystkich letnich igrzyskach olimpijskich międzywojnia. Papée był dwukrotnym brązowym medalistą w szabli drużynowo (1928, 1932).